آیت الله محسن دوزدوزانی در سال 1307 در تبریز در میان خانواده ای اهل علم و تقوا دیده به جهان گشود. پدرش مرحوم آیت الله العظمی حاج میرزا محمود دوزدوزانی از عالمان بزرگ تبریز بود كه سالها در نجف اشرف به تحصیل و تدریس پرداخته و شاگردان بسیاری ـ از جمله علامه امینی(ره) ـ را تربیت كرده بود. جد پدری وی نیز مرحوم آیت الله محمد حسن دوزدوزانی مشهور به فخر العلماء بود.
دوران تحصیل
آیت الله دوزدوزانی تحصیلات خود را از مكتب خانه آغاز كرد. پس از آن به تحصیل علوم دینی روی آورد و تحصیلات نخستین خود در این زمینه را در تبریز و نزد عالمان و استادان وارسته آن دیار شروع كرد. با پشت سر نهادن بخشی از دروس دوره سطح، به قم آمد تا از محضر عالمان و استادان آن دیار نیز بهره های بسیار ببرد.
در قم نیز تحصیلات دوره سطح را تكمیل كرد و سپس به درس خارج فقه و اصول عالمان بزرگی همچون امام خمینی(ره) پای نهاد. او با جد و جهد فراوان این دوره را به پایان برد. او در طی این سال ها به تحصیل علوم عقلی نیز مبادرت ورزید و از شركت در جلسات درس اخلاق استادان عالم و عامل خود نیز غافل نمی ماند. تدریس دروس فرا گرفته نیز از اشتغالات مهم او در دوره تحصیل بود.
استادان و دوستان
آیت الله محسن دوزدوزانی در سال های تحصیل خود به محضر عالمان بسیار شرفیات شد. او دروس مقدماتی و بخشی از سطوح را در تبریز گذرانده بود و در درس شرح لمعه مرحوم آیت الله حاج سید هادی خسروشاهی و مرحوم آیت الله حاج میرزا جواد آقا سلطان القراء حاضر می شد. رسائل را نیز نزد پدر و آیت الله سید حسین قاضی طباطبائی خوانده بود. با ورود به قم در درسهای رسائل و مكاسب و كفآیه آیت الله مشكینی و آیت الله مجاهدی تبریزی حضور داشت.
با تكمیل سطح به درس های خارج فقه و اصول حضرت آیت الله العظمی امام خمینی(ره)، آیت الله العظمی میرزا هاشم آملی(ره) آیت الله العظمی شریعتمداری رفت؛ اما عمده تحصیل او در این بخش در نزد امام(ره) بود.
آیت الله دوزدوزانی در سال های تحصیل خود با طلاب و فضلای بسیاری رابطه دوستی داشت و درسهای آموخته را با آنان مباحثه می كرد. از جمله آنها می توان از آیت الله حاج آقا میرزا حسین احمدی ایوقی از شاگردان ممتاز حضرت امام خمینی(ره) نام برد.
فعالیت های علمی و فرهنگی
آیت الله دوزدوزانی تا كنون فعالیت های علمی و فرهنگی بسیاری از خود بر جای نهاده است. او كه از نخستین سالهای تحصیل، به تدریس كتابهای پیش آموخته می پرداخت، كتب دوره مقدمات و سطح را بارها و بارها تدریس كرده است و بیش از 6 سال است كه به تدریس خارج فقه و اصول اشتغال دارد. از این رهگذر شاگردان بسیاری تربیت كرده كه از جمله آنها، حجه الاسلام والمسلمین حسینی بوشهری را می توان نام برد.
معظم له سال ها درس تفسیر برقرار می كرده و در آن، اقوال گوناگون مفسرین را بررسی می نموده است. از فعالیهای ویژه ایشان در این عرصه، عضویت در گروه ممتحنین حوزه بوده كه این امر سالیان فراوانی ادامه داشته است. این امتحانات در دو بخش سطح و خارج برگزار می شود و در آن وضعیت علمی طلاب ارزیابی می شود.
تألیفات
آیت الله دوزدوزانی تا كنون كتاب های فراوانی را تألیف كرده است؛ از جمله:
1- اجود الشروح در شرح معالم الاصول؛
2- حاشیه بر رسائل؛
3- حاشیه بر تقریرایت علامه نائینی؛
4- تلخیص امالی سید مرتضی؛
5- شرح مكاسب مبسوط.
فعالیت های سیاسی
آیت الله محسن دوزدوزانی از نخستین سال های آغاز نهضت امام خمینی(ره) همواره یار امام(ره) بوده است. كه او از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم است در جلسات مبارزاتی آن مركز حضور داشته و بسیاری از اعلامیه های مهم آن را امضاء كرده است. او در سال های رژیم طاغوت، در تبریز درس تفسیر برگزار كرده و در ضمن آن به افشای ماهیت پلید رژیم شاه پرداخته بود كه با استقبال شدید مردم رو به رو بوده است.
آیت الله دوزدوزانی پس از پیروزی انقلاب نیز خدمات شایانی به انجام رسانده است كه از جمله آنها می توان سفر او به تركیه، سوریه و عربستان و شركت در مراسم حج و گفت و گو با گروههای مختلف و اندیشمندان گوناگون برای انتشار انقلاب و افكار آن را نام برد.
آیت الله دوزدوزانی هم اكنون در قم حضور دارد و به تدریس و تربیت طلاب می پردازد.
